Kategori

Tıbbi & Aromatik Bitkiler

Kategori
Latince Adı : Vitex agnus-castus
Common name : Chaste Tree – Chasteberry
Türkçe Adı : Hayıt
Familyası : Lamiaceae

 

Akdeniz, Orta Doğu ve Hindistan’da yetişir.

4 ile 5 metre boya kadar uzar eğer ideal koşulları bulursa 8 metreye uzadığı da görülmüştür.

Yetişkin gövde içi boş ve yaklaşık 2 cm çapındadır.

Yapraklarının boyu 80 cm’ye kadar uzayabilir. Yaprak genişliği 2-6 cm arasındadır.

Yaz sonu çiçeklenir gri-yeşil tüylü püskül biçiminde 40-60 cm boyunda çiçekler açar.

Bulunduğu ortamda su miktarı uygun olduğu takdirde bahar aylarında günde 5 cm’ye kadar uzayabilir.

Kök rizomlarıyla çoğalma gösteren kargı istilacı bir tür olarak tanınır.

Günümüzde Türk sazı olarak anılan ney çalgısı “Arundo donax” Kargı kamışından yapılmaktadır.

Vitex agnus-castus
Latince adı : Vitex agnus-castus
Sinonim adı :
Common name : Chaste Tree – Chasteberry
Türkçe adı : Hayıt
Familyası : Lamiaceae
Türü : Çalı
Anavatanı : Akdeniz
Işık isteği : Güneş – Yarı gölge
Uzunluk : 4-5 metre
Genişlik : 2-3 metre
Büyüme hızı :
Yaprak özelliği : Yaprak döker
Yaprak rengi : Koyu yeşil
Yaprak kokusu : Kokulu
Çiçek rengi : Mor – Beyaz
Çiçek kokusu : Kokulu
Çiçeklenme zamanı : Temmuz-Ağustos
Meyvesi :
Toprak isteği :
Su isteği : Orta
Tuz toleransı :
Zone derecesi : Z 7
Kullanım alanı : İlaç Sanayi – Peyzaj
Açıklama : Aromatik bitki

Latince adı Hypericum perforatum olan bu bitkinin Türkçe bilinen adı sarı kantaron otu olup Hypericaceae familyasındandır.

Yaklaşık olarak 30-100 cm boylarında, çiçekli bir bitkidir. Geniş, sürünen rizomları olan, çok yıllık, otsu bir bitkidir. Kırmızımsı gövdeleri dik ve üst kısımda dallanmıştır ve 1 metreye kadar büyüyebilirler.

Sarı kantaron bitkisinin gövdesi, taban kısmında odunsudur ve yaprak izlerinden ötürü eklemli gibi gözükebilir.

Anadolu’da binbirdelik otu, kan otu, kılıç otu, koyun kıran, kuzu kıran, mayasıl otu, püren, sarı kantaron, yara otu, gibi isimlerle bilinen H. perforatum türünün tarihçesi, etnobotanik kullanımı, kimyasal bileşimi ve aktiviteleri ile ilgili birçok çalışma bulunmaktadır.

Sarı kantaron dalları, tipik olarak basık bir taban etrafında kümelenir. Dar ve dikdörtgen şeklinde ve 1-2 cm uzunluğunda zıt ve sapsız yaprakları vardır. Dallarda taşınan yapraklar, kısaltılmış dalcıklara zıt büyür. Yapraklar sarı-yeşil renkte olup, dağınık yarı saydam glandüler (bezsi) doku noktaları vardır. Noktalar, ışığa tutulduğunda göze çarpar ve yapraklara, bitkinin Latince belirleyici adının (perforatum) atıfta bulunduğu “delikli” bir görünüm verir.

Sarı kantaron bitkisinin çiçeklerinin boyu 2,5 cm kadardır: 5 taç yaprağı ve çanak yaprağı vardır ve göze çarpan siyah noktalarla parlak sarı renktedir.

Çiçekler, üst dalların uçlarında, ilkbahar sonu ile erken yaz ortası arasında geniş sarmal halkalarda görülür. Talkımları yapraklıdır ve birçok çiçek taşır. Sivri çanak yaprakları siyah bezsi noktalara sahiptir. Birden fazla erkek organ, tabanda üç demet halinde birleşir. Polen taneleri elips şeklindedir. Siyah ve parlak tohumlar pürüzlüdür, kaba yivlerle ağlanmıştır. Sarı kantaron çiçeklerinin kendisi değil ama, çiçek tomurcukları veya tohum kabukları ezildiğinde kırmızımsı veya mor bir sıvı üretilir.