Latince Adı | : | Smilax aspera |
Common name | : | Mediterranean smilax |
Türkçe Adı | : | Akdeniz saparnası |
Familyası | : | Smilacaceae |
Smilax aspera (Saparna) Smilacaceae familyasına ait yaklaşık 300 çeşit odunsu veya otsu türden oluşan ve çeşitli adlarla bilinen sarmaşık bitkilerdir. Saparna türlerinin çoğu genellikle Orta Amerika’da yetişir. Bunlar’dan sadece iki türü Türkiye’de ve yine iki türü Çin’de yetişir.
Eskiden Zambakgiller ailesinden sayılan saparna türleri daha sonra kendi adı ile anılan smilacaceae aile grubuna dahil edilmişlerdir.
Doğadaki bazı bitkiler’den elde edilen yaprak, tohum, öz suyu ve kökün faydaları gibi bu bitkilerin ve orta Amerika’da yetişen türlerin arasında fark gözetilmeden aynı şekilde köklerinden istifade edilir. Fakat Akdeniz ve Türk saparnası üzerinde yeterince araştırma yapılmadığından bu bitkiler için fazla bir şey söylememiz mümkün değildir.
Saparnagiller bir sarmaşık bitki olduğundan bulundukları yerdeki ağaç, funda, çalı, çit ve duvarlara sarılarak tırmanırlar.
Çünkü Honduras saparnası oldukça büyük olup boyu 50 metreyi bulabilir ve yine yaprakları da oldukça büyüktür. Yaprakları 25-35 cm uzunluğunda, 18-25 cm eninde kalp şeklinde, uca doğru hafif sivrice baştan uca kadar 5-9 ana damar yayı gibi uzanır, üst kısmı benekli, dikenli, alt kısmı dikenli, yeşil renkli derimsi, kenarları bütün ve 5-7 cm uzunluğunda sapları vardır.
Yaprak diplerinden çıkan halizonları (tutunacakları) ile çevresindeki ağaç, funda, çit veya duvarlara sarılarak tırmanır.
Çiçekleri salkım şemsiye şeklinde topluca 15-20 adeti bir arada olup her bir çiçek oldukça küçüktür ve çiçekleri 4-5 mm uzunluğunda beyaz ve yeşil renkli 6 taç yaprak ve 6 adet döllenme tozluğu bulunur.
Bitkilerin kökleri oldukça derinlere kadar iner ve fark edilebilir büyüklükte olup esmerimsi kırmızı, grimsi kırmızı veya sarımsı kırmızı renklerde olabilir.